Πληροφορίες
Η Νέα Πέραμος Καβάλας είναι παραθαλάσσιο χωριό της Περιφερειακής Ενότητας Καβάλας, του Δήμου Παγγαίου, έδρα της Δημοτικής Ενότητας Ελευθερών. Βρίσκεται στον Όρμο Ελευθερών, 17 χλμ. νοτιοδυτικά της πόλης της Καβάλας. Ο πληθυσμός της δημοτικής κοινότητας Νέας Περάμου, που περιλαμβάνει και τους οικισμούς Αγίας Μαρίνας και Αγίου Αθανασίου, το 2021 ήταν 3.516 κάτοικοι, από 3.532 το 2011.
Ιστορικά στοιχεία
Οι σημερινοί κάτοικοι της κωμόπολης Νέα Πέραμος κατάγονται στην πλειοψηφία τους από πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, οι οποίοι είχαν εκδιωχθεί στις αρχές της δεκαετίας του 1920 από την περιοχή της Πέραμος στην νότια όχθη της θάλασσας του Μαρμαρά. Ο βίαιος ξεριζωμός του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας από τις προγονικές πατρίδες, το 1922, οδήγησε τους πρόσφυγες από την Πέραμο της Κυζικηνής Χερσονήσου Προποντίδας στην Ελλάδα, στην περιοχή της Καβάλας, εκεί όπου ιδρύθηκε η νέα πατρίδα, η Νέα Πέραμος Καβάλας. Το 1924, οι Περάμιοι, που είχαν εγκατασταθεί και δημιουργήσει μία εύρωστη παροικία στην Κωνσταντινούπολη, (μετά την καταστροφική φωτιά της Περάμου από τους Τούρκους το 1915 και την εξορία που ακολούθησε) διώχθηκαν, αφού έγινε πράξη η υποχρεωτική ανταλλαγή των πληθυσμών Ελλάδας και Τουρκίας, σύμφωνα με τη συνθήκη της Λοζάνης. Το δεύτερο κύμα προσφύγων, φτάνοντας στην Ελλάδα, επέλεξε την παραθαλάσσια περιοχή «Μεγάλο Πεύκο» της επαρχίας Μεγαρίδος, όπου εκεί ίδρυσε την νέα εστία, τη Νέα Πέραμο Αττικής, δηλώνοντας έτσι την καταγωγή και την πολιτιστική ταυτότητα των κατοίκων της.Τον Οκτώβριο του 1922 οι περισσότεροι Περαμιώτες πρόσφυγες είχαν συγκεντρωθεί στην Καβάλα. Στεγάστηκαν προσωρινά σε σπίτια, σε δημόσια κτίρια, σε καπναποθήκες κι όπου αλλού βρισκόταν χώρος. Άμεση ήταν η ανάγκη να βρεθεί ένας τόπος κατάλληλος για μόνιμη εγκατάσταση. Έτσι, την άνοιξη του '23 οι πρώτες οικογένειες Περαμιωτών εγκαταστάθηκαν στο συνοικισμό Νέα Μήδεια, που είχε κτιστεί για τους πρόσφυγες από τη Μήδεια της Μαύρης Θάλασσας. Ακολούθησαν κι άλλες Περαμιώτικες οικογένειες αλλά και οικογένειες από άλλα χωριά της Κυζίκου (τη Διαβατή, το Καστέλι, τη Χαρταλιμή, το Πασά Κιοϊ, τα Γανόχωρα). Στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου βρίσκεται σήμερα το εξαιρετικής τέχνης εικόνισμα του Αγίου Παντελεήμονα που οι Περαμιώτες μετέφεραν από την Πέραμα. Δυστυχώς, το εικόνισμα της Αγίας Παρασκευής χάθηκε στη βουλγαρική κατοχή· τότε καταστράφηκαν και τα αρχεία της κοινότητας και ο κώδικας της παλαιάς Περάμου. Χρόνο με το χρόνο περιορίστηκαν οι βαλτότοποι και λιγόστεψε η ελονοσία που ταλάνιζε παλιότερα τους Μηδιώτες αλλά και τους νεότερους οικιστές. Τα προβλήματα σιγά σιγά αντιμετωπίζονταν και ο τόπος άρχισε να προοδεύει. Αρχές του 1928 ο συνοικισμός αναγνωρίστηκε ως Κοινότητα Νέας Περάμου και συγκροτήθηκε το πρώτο Κοινοτικό Συμβούλιο με πρόεδρο τον Θεόδωρο Λιώτα. Ο κοινοτικός κύκλος ζωής της Νέας Περάμου, όπως και των άλλων χωριών που αποτέλεσαν το νέο Δήμο, που ονομάστηκε Ελευθερών, έκλεισε με τον περίφημο "Νόμο Καποδίστρια" το 1998.
Αρχαία Οισύμη και Ανακτορόπολη
Η ιστορία της φτάνει μέχρι στο 7. αιώνα π. Χ., όταν Θασίτες ίδρυσαν στην απέναντι όχθη της στερεάς την αποικία Οισύμη. Στην θέση του αρχαίου οικισμού αναφέρεται για πρώτη φορά κατά το 9. αιώνα μ. Χ. η επισκοπική έδρα Ανακτορούπολη, η οποία κατατάσσεται σήμερα στους σημαντικότερους αρχαιολογικούς και ιστορικούς τόπους του Νομού Καβάλας. Κατά την βυζαντινή εποχή αποτέλεσε ο όρμος των Ελευθερών ένα από τα σημαντικά λιμάνια του βόρειου Αιγαίου. Η κάθοδος και τελικά ο ουσιαστικός αφανισμός της Ανακτορούπολη στα πλαίσια της επέκτασης της οθωμανικής αυτοκρατορίας έλαβε χώρα κατά το 14ο και 15ο αιώνα. «Αισύμη ή Οισύμη. Πόλις της αρχαίας Ήδαινίδος, εκτεινομένης μεταξύ των ποταμών της Μακεδονίας Στρυμόνος και Νέστου. Έκειτο εις τάς έκβολάς του Στρυμόνος και, ήτο αποικία των Θασίων. Ύπό του Όμηρου (Ίλ. Θ. 305) αναφέρεται με τό πρώτον της όνομα ( [Οίσύμη) ώς πατρίς τής ωραίας Καστιανείρας, έκ του γάμου της οποίας μετά του Πριάμου είχε γεννηθή ό Γαργυθίων, τόν όποιον έφόνευσεν ό δεινός τοξότης Τείκρος, ο αδελφός του Αίαντος. Κατά τό εβδομον έτος του Πελοποννησιακού πολέμου (424 π. Χ.) ή πόλις αύτη, Οισύμη τότε καλούμενη, έκ των άξιολογωτάτων ούσα προσεχώρησε μετά της Γαληψού και Μυρκίνου, πόλεων πασών της Ήδωνίδος, προς τόν Βρασίδαν.» (Θουκ. Δ' 107.)
Σήμερα
Σήμερα η Νέα Πέραμος είναι μια τουριστική περιοχή με καθαρές παράλιες, βραβευμένες με Γαλάζιες Σημαίες, με πολλά εστιατόρια, ταβέρνες και μπαράκια και αποτελεί πόλο έλξης πολλών τουριστών, κυρίως από Βαλκανικές χώρες. Ο επισκέπτης μπορεί να βρει ό,τι χρειάζεται για την διαμονή του, είτε έρθει τον χειμώνα είτε το καλοκαίρι. Η Πέραμος φημίζεται κυρίως για τις παραλίες των Αμμολόφων, όπου εκεί θα βρει αρκετές οργανωμένες παραλίες. Εκτός, όμως, από τον τουρισμό, στην Ν. Πέραμο μπορεί κανείς να απολαύσει και τα τοπικά προϊόντα από ντόπιους παραγωγούς, όπως το σταφύλι, κρασί, τσίπουρο, ελιές, λάδι, καθώς μια από τις κύριες ασχολίες των κατοίκων είναι και η γεωργία. Στην περιοχή λειτουργούν Δημοτικά σχολεία, Νηπιαγωγεία , γυμνάσιο και Λύκειο. Διαθέτει πολιτιστικό Σύλλογο.
