Ο Ζαχαριάς Μπαρμπιτσιώτης (1759 - 1803 ή 1804), γνωστός επίσης και ως Καπετάν Ζαχαριάς, ήταν κλέφτης επί Τουρκοκρατίας ο οποίος έδρασε στον Μωριά, από το 1776 έως τον θάνατό του.

Βιογραφικά στοιχεία

Καταγόταν από μεγάλη κλέφτικη οικογένεια του Μωριά. Κατά τον Γιάννη Βλαχογιάννη, γεννήθηκε το 1759 στη Μπάρμπιτσα και έδρασε κυρίως στη Μάνη. Το πραγματικό του επώνυμο ήταν Παντελάκος. Σε ηλικία 18 ετών, έγινε κλέφτης, πρωτοκατατάχθηκε στο σώμα του οπλαρχηγού Mάντζαρη και αποκαλείτο “μεγάλος καπετάνιος” λόγω της απαράμιλλης παλληκαριάς και των θαυμαστών ικανοτήτων του. Πολύ νωρίς ανεξαρτητοποιήθηκε και δημιούργησε δικό του ενοπλο σώμα (ασκέρι) που τον αναγνώρισε σαν καπετάνιο. Ύψωσε δική του σημαία που στο πάνω μέρος ήταν κόκκινο, στο κάτω μαύρο και στο μέσον άσπρο με ένα σταυρό και με τα εξής γράμματα με αίμα: «Η Ελευθερία Η Θάνατος»

Επιπλέον, συνεργάστηκε και πολέμησε τους Τούρκους, με διάφορους Ρουμελιώτες κλέφτες, μεταξύ των οποίων τον Ανδρέα Βερούση, πατέρα του Οδυσσέα Ανδρούτσου. Ο Ζαχαριάς δολοφονήθηκε το 1803 ή το 1804, έπειτα από προδοσία, από τον κουμπάρο του, Κουκέα, στη Μάνη. Ο ίδιος έστειλε το κεφάλι του Ζαχαριά στην Τριπολιτσά. Γύρω από το πρόσωπό του αναπτύχθηκε ένας θρύλος, καθώς μεταγενέστεροι ιστορικοί μεγαλοποίησαν τη δράση του και θέλησαν να τον παρουσιάσουν ως αρχηγό ομοσπονδίας αρματολών στην Πελοπόννησο. Ξένοι περιηγητές, όπως ο Γιάκομπ Σάλομον Μπαρτόλντυ, το 1805, και ο Τζον Σίμπθορπ, τον αναφέρουν ως τον πιο γενναίο, αλλά και πιο ανήσυχο και άσπλαχνο από όλους τους ληστές. Ήταν μισητός για την αγριότητά του και τα πάθη του και θαυμαστός για την τόλμη του, φαίνεται μάλιστα πως είχε ασκήσει και την πειρατεία, όπως οι περισσότεροι Μανιάτες. Το κλέφτικο τραγούδι Του Ζαχαριά (στην εκδοχή που παραδίδεται από τον Κλοντ Φοριέλ), αναφέρει έναν προεστό από τον Άγιο Πέτρο Κυνουρίας, για τον οποίο ο Ζαχαριάς καυχιέται ότι του σκότωσε τον ένα γιο, αιχμαλώτισε τον άλλο για λύτρα και ατίμασε τη νύφη του και τις δύο του κόρες.

Παραπομπές

Πηγές

Mittheilungen aus der Geschichte und Dichtung der Neu-Griechen. Zweiter Band (στα Γερμανικά (σχολιασμός και κείμενα) και τα κείμενα των τραγουδιών στα Ελληνικά). Coblenz: Jacob Hölscher. 1825. σελίδες 64, 66. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2010. Αλέξης Πολίτης (1981). Το δημοτικό τραγούδι, Κλέφτικα. Αθήνα: Εκδοτική Ερμής Ε.Π.Ε. Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή, εκδόσεις Δομή, τόμος 13, σελ. 58, Αθήνα 1996 Σαράντος Ι. Καργάκος Ζαχαριάς Μπαρμπιτσιώτης Ο δάσκαλος της κλεφτουριάς: Θρύλος και πραγματικότητα. Εκδόσεις Ι. Σιδέρης Αθήνα (1998) σελ. 16-24 Δούκας Χ. Παναγιώτης Η Σπάρτη δια μέσου των αιώνων Στοιχεία έκδοσης: Νέα Υόρκη Εθνικός Κήρυξ 1922 (ΤΕΕ-ΤΕΠ - Βιβλιοθήκη ΤΕΕ - Αθήνα)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ο Θρύλος του Μωρηά, Ζαχαριάς Μπαρμπιτσιώτης