Πληροφορίες
Ο Άγιος Ιωάννης, είναι οικισμός στην περιοχή της Αρχαίας Ηραίας, του πρώην Δήμου Ηραίας και νυν Δήμου Γορτυνίας του Νομού Αρκαδίας. Υπάρχουν διάφορες εκδοχές για το όνομα του χωριού . Η μία εκδοχή αναφέρει ότι την ονομασία του την πήρε ύστερα από την εύρεση εικόνας του Αγίου Ιωάννη στον βράχο, στην τοποθεσία με την σημερινή ονομασία «Αγιαννόβραχος». Από την εύρεση αυτής της εικόνας δόθηκε στο χωριό το όνομα Άγιος Ιωάννης. Προπολεμικά ο "μεγάλος" δρόμος Δημητσάνα - Πύργος περνούσε μέσα από το χωριό και για το λόγο αυτό υπήρχαν πολλά και σπουδαία μαγαζιά. Οι πρώτοι που κατοίκησαν αρχικά ήταν Ζυγοβιστινοί. Μετά εγκαταστάθηκαν οι Βλογγαίοι με τις οικογένειες τους. Το χωριό είναι κτισμένο περιμετρικά της επαρχιακής οδού Καρύταινας Λουτρών με αρκετά πετρόκτιστα και παραδοσιακά σπίτια, κατασκευασμένα κατά τον Γορτυνιακό ρυθμό. Έχει μια εξαιρετικά διαμορφωμένη πλατεία όπου δεσπόζει μνημείο του Δημάρετου, Ολυμπιονίκη δύο φορές στο άθλημα της οπλιτοδρομίας. Ο γιος του Θεόπομπος ήταν Ολυμπιονίκης στο πένταθλ, ο δε εγγονός του στην πυγμαχία. Το χωριό είναι χτισμένο στα 150 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας και έχει υπέροχη θέα στην κοιλάδα του Αλφειού που δεξιότερα συμβάλλει με τον ποταμό Λάδωνα.
Παλαιό Δημοτικό Σχολείο Αγίου Ιωάννη
Το Δημοτικό Σχολείο του Αη Γιάννη ονομαζόταν «προαιρετικό» τότε. Είναι από τα αρχαιότερα στην περιοχή, μαζί με του Παλούμπα. Πρέπει να χτίστηκε επί Βασιλέως Γεωργίου Α' ο οποίος πέρασε και το ίδρυσε (1863). Σήμερα λειτουργεί ως πολιτιστικό κέντρο του χωριού.
Ιστορική σημασία
Στον Άγιο Ιωάννη Ηραίας βρίσκονται, ανεξερεύνητα ακόμα, τα ερείπια της Αρχαίας Ηραίας. Την σπουδαιότητα της πόλης τα αρχαία χρόνια, επιβεβαιώνει το γεγονός ότι από εδώ κατάγονταν αρχαίοι Ολυμπιονίκες. Πιο γνωστός είναι ο Δαμάρετος που αναδείχθηκε δύο φορές Ολυμπιονίκης στην οπλιτοδρομία, ενώ ο γιος του Θεόπομπος έγινε Ολυμπιονίκης στο πένταθλο. Στην κοινότητα του Αγιάννη οι αγρότες όταν έσκαβαν στα χωράφια τους έβρισκαν συχνά μαρμάρινες «ευμεγέθεις πλάκες». Το 1931 ξεκίνησαν οι πρώτες ανασκαφές από τον αρχαιολόγο Αλέξανδρο Φιλαδελφέα. Κάτω από δυσμενείς συνθήκες αποκαλύπτονται τα πρώτα ευρήματα. Μεταξύ άλλων αποκάλυψε κτήρια που περιείχαν δύο ρωμαϊκά ψηφιδωτά, μία αίθουσα με υπόκουστο και τα ερείπια ενός τετράγωνου οικοδομήματος (4,20 x 4,20) στη θέση «Παλιοεκκλησιά», το οποίο ταύτισε με έναν από τους ναούς που αναφέρει ο Παυσανίας. Στους πρόποδες του λόφου Ανεμοδούρα, στη θέση «Βαμβακιά» αποκαλύφθηκαν τα θεμέλια μιας «δημόσιας κρήνης». Στην Εκκλησιά του χωριού (Άγιος Αθανάσιος) σώζονται ακόμη και σήμερα κομμάτια κιόνων από ασβεστόλιθο. Σε πολλές οικίες του χωριού φαίνεται καθαρά ότι χρησιμοποιήθηκε - ίσως επί Τουρκοκρατίας - οικοδομικό υλικό από τα ερείπια. Μέρη του υλικού αυτού βρήκε η ανασκαφική ομάδα σε σπίτια γύρω από τον ενοριακό ναό του χωριού.
Εκκλησία Αγίου Ιωάννη
Ξεχωρίζουμε την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου χτισμένη το 1873 σε υπέροχο σημείο με καθηλωτική θέα μέχρι τα απέναντι βουνά της Ανδρίτσαινας. Η εκκλησία είναι πετρόκτιστη από ακατέργαστη πέτρα και πολύ προσεγμένη. Είναι από της παλαιότερες της εποχής και ίσως και η σπουδαιότερη. Αν και δεν είναι ευρύχωρη διαθέτει ένα πολύ όμορφο καμπαναριό που συμβαδίζει με τα γειτονικά παραδοσιακά σπίτια καθώς και με το σχολείο.
Αγία Παρασκευή
Αυτή η εκκλησούλα βρίσκεται στο δρόμο από τον Αγ. Ιωάννη προς τον Πυρρή στην περιοχή που στρίβει ο χωματόδρομος για το Βαρικό σε πυκνή βλάστηση. Αυτό το ξωκκλήσι βρίσκεται στην επικράτεια του Αγ. Ιωάννη και ανοίγει μια φορά κάθε χρόνο στην εορτή της. Είναι χτισμένη σε πολύ όμορφο και ήσυχο σημείο στον πάτο ενός ρέματος επιτρέπει να ακουστούν όλοι οι ήχοι της φύσης με την παραμικρή λεπτομέρεια.
Δημογραφικά στοιχεία
Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 ο οικισμός είχε 59 μόνιμους κατοίκους ενώ σύμφωνα με την απογραφή του 2001 το χωριό είχε 70 μόνιμους κατοίκους. Οι μόνιμοι κάτοικοι του χωριού ασχολούνται κυρίως με την γεωργία αλλά και με την κτηνοτροφία λόγω της μορφολογίας του εδάφους που επιτρέπει την ανάπτυξη και των δύο.
Γεωγραφικά στοιχεία
Ο οικισμός συνδέεται οδικά με δρόμο 2,5 χιλιομέτρων με τον Πυρρή, με δρόμο 1,5 χιλιομέτρων με τον Λώτη και με δρόμο 4 χιλιομέτρων με το Αναζύρι. Ο Άγιος Ιωάννης απέχει 37 χιλιόμετρα από την Δημητσάνα, 42 χιλιόμετρα από τα Λαγκάδια και 86 χιλιόμετρα από την Τρίπολη.
