Ο Δάρας, παλαιότερα γνωστός ως Δάρα ή Ντάρα, είναι χωριό της Αρκαδίας. Βρίσκεται στα βόρεια του νομού στα σύνορα της Αρκαδίας με την Αχαΐα και την Κορινθία. Απέχει 45 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα του Νομού Τρίπολη και είναι Μαντινειακό χωριό. Διοικητικά ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Λεβιδίου που ανήκει στον δήμο Τρίπολης της Περιφερειακής Ενότητας Αρκαδίας που βρίσκεται στην Περιφέρεια Πελοποννήσου (σύμφωνα με τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας όπως διαμορφώθηκε με το πρόγραμμα “Καλλικράτης”).

Τοποθεσία

Ο επισκέπτης του Δάρα πρέπει να βαδίσει επάνω στον αυτοκινητόδρομο Τριπόλεως - Λεβιδίου - Βυτίνας. Στο 32ο χιλιόμετρο της διαδρομής, μετά τα χωριά Λεβίδι και Βλαχέρνα, θα στρίψει στον δεξιό προβάλλοντα δρόμο στην Ε.Ο. 111. Στην Ε.Ο 111 Τριπόλεως-Πατρών, αφήνουμε αριστερά του το ξωκλήσι του Αγίου Νικολάου (κι' ονομαζόμενου «Κακονικόλας»), σε λίγο διάστημα πάλι το κεφαλάρι της Παναγίτσας («Ρεύνος» των αρχαίων, που είναι οι πηγές του ποταμού «Τράγου») και δεξιά του τον οικισμό της Παναγίτσας (άλλοτε χωριού «Γκιούση»). Απ' εκεί, μπαίνοντας πια στην κυρίως «Κοιλάδα του Τράγου» ή «Κάμπο του Δάρα » ή παλαιότερα «Πεδίο των Νάσων» που απλώνεται σε βάθος, αριστερά του δρόμου. Σε λίγο υπάρχει μία άλλη διακλάδωση του δρόμου, που οδηγεί στο χωριό «Κώμη» και σε χτήματα των Δαραίων. Μετά τη διακλάδωση προς Κώμη, σε λίγη απόσταση ένας δρόμος αριστερά μπαίνει στον κυρίως Κάμπο του Δάρα, ενώ άλλος δρόμος δεξιά, οδηγεί ανηφορικά προς την κωμόπολη Δάρα της Μαντινείας, που απέχει μόλις 2 χιλιόμετρα από την Εθνική Οδό 111. Το χωριό Δάρα βρίσκεται σε προσανατολισμό και μεσημβρινή τοποθεσία τέτοια, που αντικρίζει τα βουνά του Μαινάλου μπροστά του, και αριστερότερα τη λοφοσειρά του Κνακάλου των αρχαίων (την σημερινή Καστανιά). Τα βουνά του Μαινάλου χαμηλώνοντας φθάνουν μέχρι τον Κάμπο του Δάρα, και δεξιότερα συνεχίζουν και περικλείουν την κοιλάδα, η οποία για σύνορα της έχει τα τελευταία κυλινδρίσματα των ενωμένων πια ποταμιών Μυλάοντα και Μαλοίτα, και του ποταμού Τράγου, που φεύγουν από την κοιλάδα στα σύνορα της Αρκαδίας με την Αχαΐα στην τοποθεσία που λέγεται "στους πολέμους". Το χωριό είναι χτισμένο σε υψόμετρο 679 μέτρων και αμφιθεατρικά στους πρόποδες του βουνού Φαλκός που αποτελεί τμήμα της οροσειράς της Ορύξεως (των αρχαίων) ή τού σήμερα λεγόμενου Σαϊτά. Στο χωριό υπάρχουν 5 εκκλησίες . Η κεντρική του Αγίου Δημητρίου , του Αγίου Γεωργίου , των Αγίων Πάντων στο νεκροταφείο , το εκκλησάκι του Αϊ Λια και η καινούργια εκκλησία στη διασταύρωση , η Παναγίτσα . Επίσης υπάρχει ιατρείο και λαογραφικό μουσείο. Στο χωριό λειτουργεί Λαογραφικό μουσείο με τοπικά ξυλόγλυπτα έργα. Νότια του χωριού βρίσκεται υστεροβυζαντινός πύργος.

Ιστορία

Αρχαιότητα

Ο σήμερα λεγόμενος «Κάμπος του Δάρα» ή «Κοιλάδα του Τράγου», με τις γύρω πλαγιές των βουνών, ήταν η περιοχή των αρχαίων αρκαδικών «Νάσων». Οι «Νάσοι» (δηλ. οι «Νήσοι», τα νησιά του τόπου εκείνου), θα ήταν, κάποτε, όπως φαίνεται, «λιμναίοι οικισμοί», μέσα σε κάποια μεγάλη λίμνη με πολλές μικρές οικήσεις, που θ' απλωνόταν μέσα κι έξω από τον σημερινό «Κάμπο του Δάρα». Οι οικισμοί, λοιπόν, των «Νησιών» εκείνων, θ' αποτελούσαν τους γνωστούς από τ' αρχαία χρόνια «Νάσους», που κυρίως τις γνωρίζομε από τις πληροφορίες του Μικρασιάτη περιηγητή Παυσανία, στα 176 μετά Χριστό, όπως περιγράφονται στα "Αρκαδικά", βιβλίο του έργου του Ελλάδος περιήγησις. Ο περιηγητής Παυσανίας δεν δίνει, βέβαια, ειδικές πληροφορίες και ακριβείς ειδήσεις για τις «Νάσους» αυτές, ούτε για τους οικισμούς που τις αποτελούσαν, ίσως γιατί στα χρόνια του δεν υπήρχε κανένα ίχνος οικισμών απ' όπου πέρασε, αφού κι' οι άλλοτε ακμάζουσες γειτονικές πολιτείες των Καφυών και του Ορχομενού ήσαν σωροί ερειπίων. Και η αρχαία «Άμιλος» (του «Κάμπου της Κανδήλας» ) είχε διατηρηθεί σαν απλό τοπωνύμιο («χωρίον», όπως το χαρακτηρίζει ο Παυσανίας, όχι, βέβαια, με τη σημασία τού σημερινού χωριού). Οι οικισμοί των «Νάσων» πρέπει να βρίσκονταν σε ακμή σε προελληνικά χρόνια (στη λεγόμενη «Εποχή των Μινυών» ή Πελασγών), μέσα σε μία περίοδο, που δεν έχομε ακριβή γνώση της, αφού δεν έχομε παρά ελάχιστα, γλωσσικά κυρίως ευρήματά της. Ο περιηγητής Παυσανίας περιγράφει την περιοχή των Νάσων ως εξής (μετάφραση από το αρχαίο κείμενο):

Μέσα στην πεδιάδα των Καφυών έχει κατασκευαστεί χωμάτινο φράγμα, με το οποίο εμποδίζεται το νερό το κατερχόμενο από την Ορχομενία, ώστε να μην είναι βλαβερό στην καλλιεργούμενη γη των Καφυατών. Στο εσωτερικό, όμως, του φράγματος περνάει άλλο νερό, τόσο πολύ ώστε να σχηματίζει ποταμό, κατερχόμενο δε σε γήινο βάραθρο (καταβόθρα), αναφαίνεται πάλι κοντά στις λεγόμενες Νάσους. Το δε μέρος όπου ανέρχεται πάλι ονομάζεται Ρεύνος. Από το σημείο δε τούτο πού αναφαίνεται το νερό, απ' εκεί σχηματίζει αστείρευτο ποτάμι, τον Τράγο...» Ο ίδιος ο περιηγητής Παυσανίας αναφέρεται για τις αρχαίες «Νάσους» και στο επόμενο απόσπασμα:

Ακολουθώντας τον ανηφορικό δρόμο από τις Καρυές και σε απόσταση 7 περίπου σταδίων, κατέρχεται ύστερα τις λεγόμενες Νάσους. Απ' εκεί προχωρώντας 50 στάδια συναντούμε τον ποταμό Λάδωνα...» Από τα γραφόμενα του Παυσανία, λοιπόν, η περιοχή των Νάσων φαίνεται πως ήταν μια προέκταση της «Ορχομένιας Χώρας». Προς τα βόρεια και ανατολικά, η λεγόμενη κυρίως «Ορχομένια Χώρα» περιλάμβανε τους τόπους τους τριγύρω από την αρχαία κι ακμάζουσα πολιτεία του αρκαδικού Ορχομενού, και προπαντός το «Πρώτον Ορχομένιον Πεδίον» (Κάμπος του Λεβιδιού), το «Δεύτερον Ορχομένιον Πεδίον» (Κάμπος της Κανδήλας), το «Καφυατικόν Πεδίον» (Κάμπος της Χωτούσας) και το «Πεδίον των Νάσων» (Κάμπος του Δάρα). Σ' αυτό το «Πεδίον των Νάσων», στον καιρό του Παυσανία φαίνεται πως δεν υπήρχαν κάτοικοι, ή πιο σωστά, δεν θα υπήρχαν οργανωμένοι κάτοικοι σε πόλεις καί κώμες, αλλά σκόρπιοι ποιμενικοί μικροσυνοικισμοί, όπως και στα μεσαιωνικά, καθώς και στα πρώτα ανοργάνωτα νεοελληνικά χρόνια.

Νεώτεροι χρόνοι

Η αρχή της ελληνικής Επανάστασης έγινε γρήγορα στο Δάρα. Ο ιστορικός Φωτάκος , που έζησε στο κάμπο του Δάρα μετά την Επανάσταση περιέγραψε όλες τις μάχες που έλαβαν μέρος οι Δαραίοι . Στις 22 Μαρτίου του 1821 οι Δαραίοι έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στην μάχη του Κάψια. Στις 14 Απριλίου , το 1821 , οι Έλληνες νίκησαν τους Τούρκους στην Μάχη του Λεβιδίου με σημαντική βοήθεια από τους Δαραίους οπλαρχηγούς. Τέλος οι Δαραίοι πήραν μέρος στην μάχη στο Βαλτέτσι , στα Δερβενάκια και στην πολιορκία του Παλιόκαστρου στο Άργος. Στα 1885 απείχε οκτώ ώρες δρόμο από την Τρίπολη. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό 383 κατοίκους οι οποίοι διπλασιάζονται στις γιορτές. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία των απογραφών το χωριό είχε 1.150 κατοίκους το 1951 , 969 κατοίκους το 1961, ενώ το 1971 είχε 724, το 1981 είχε 713, το 91 είχε 593 και το 2001 474 .

Διοικητικές μεταβολές

Με το ΦΕΚ 16Α της 24/05/1835 ορίζεται ως έδρα του τότε Δήμου Νάσων. Με το ΦΕΚ 252Α της 24/08/1912 ορίζεται ως έδρα της τότε Κοινότητας Δάρα. Με το ΦΕΚ 244Α της 04/12/1997, σύμφωνα με τη Διοικητική Μεταρρύθμιση "Καποδίστριας", προσαρτάται στο Δήμο Λεβιδίου μέχρι το 2010 που εντάχθηκε στο Δήμο Τριπόλεως (ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010) βάσει της Διοικητικής Μεταρρύθμισης "Καλλικράτης".

Λοιπά στοιχεία

Να μη συγχέεται με τον καταργημένο, ήδη από το 1928, ομώνυμο οικισμό του παλαιού Δήμου Σελληεντίας του Νομού Ηλείας καθώς και με τους δύο ομώνυμους οικισμούς της Μεσσηνίας, δηλ. το Δάρα Μεσσήνης και το Δάρα Τριφυλίας.

Παραπομπές

Πηγές

Νέος χωρογραφικός πίναξ. Συνταχθείς και εκδοθείς εγκρίσει του Υπουργείου των Στρατιωτικών υπό Ιωάννου Εμ. Νουχάκη ανθυπασπιστού του Πεζικού, Εκ του Τυπογραφείου του Υπουργείου των Στρατιωτικών, Εν Αθήναις 1885 Παυσανία Ελλάδος Περιήγησις

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι

eetaa.gr-Διοικητικές μεταβολές χωριού Δάρας Αρκαδίας Ιστορία του Δάρα