Ο Άγιος Νίκωνας είναι χωριό του δήμου Δυτικής Μάνης του νομού Μεσσηνίας, χτισμένο πάνω στον οδικό άξονα Καλαμάτας - Αρεόπολης. Η αρχική του ονομασία, Πολιάνα, έχει σλάβικες ρίζες και σημαίνει ξέφωτο, επίπεδο μέρος. Η ονομασία αυτή αποδίδεται στη φυσιολογία της περιοχής, λόγος που την έκανε να αποτελέσει βοσκότοπο προτού κατοικηθεί.

Ιστορικά στοιχεία

Ο Άγιος Νίκων αναφέρεται για πρώτη φορά το 1618 στη στατιστική του Πέτρου Μεδίκου ως μικρός οικισμός 10 σπιτιών υπό την ονομασία Poliana di Sigo. Ως χωριό φαίνεται να δημιουργήθηκε από κατοίκους προερχόμενους από τα γειτονικά χωριά Λαγκάδα και Κουτήφαρη, ενώ κατά τα προεπαναστατικά χρόνια υπαγόταν στην καπετανία της Πλάτσας. Το 1798 αναφέρεται από τον Μανιάτη ποιητή Νηφάκη ή Νηφάκο ως οικισμός της Έξω Μάνης, ενώ το 1805 επισκέφτηκε την Πολιάνα, κατά τη διάρκεια της περιήγησής του στον ελλαδικό χώρο, ο Άγγλος στρατιωτικός, τοπογράφος και αρχαιολόγος Ουίλιαμ Μάρτιν Ληκ, ο οποίος μάλιστα κάνει μνεία στον οικισμό. Μετά τη δημιουργία του ελληνικού κράτους, αρκετοί κάτοικοι της Πολιάνας έλαβαν αριστεία για τη συμμετοχή τους στην Ελληνική Επανάσταση. Η σημερινή ονομασία (Άγιος Νίκων) δόθηκε στις 30 Απριλίου του 1929 και αποδίδεται στον όσιο Νίκωνα τον Μετανοείτε ο οποίος δραστηριοποιήθηκε στην περιοχή στα τέλη του 10ου αιώνα ως ιεροκήρυκας του Χριστιανισμού και σύμφωνα με την τοπική παράδοση βρίσκεται θαμμένος στην ευρύτερη περιοχή. Ο Άγιος Νίκων αποτελούσε μέχρι το 1997 ομώνυμη κοινότητα εντός των ορίων της επαρχίας Καλαμών και κατόπιν των μεταρρυθμίσεων του σχεδίου "Καποδίστριας" απετέλεσε κοινοτικό διαμέρισμα του Δήμου Λεύκτρου. Μετά τις τελευταίες διαρθρωτικές αλλαγές στον τομέα της τοπικής αυτοδιοίκησης, υπήχθη στο δήμο Δυτικής Μάνης. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, ο επίσημος πληθυσμός του χωριού ανέρχεται στα 79 άτομα.

Γενικά στοιχεία

Γεωγραφικά αποτελεί το ανατολικό όριο της Δυτικής ή Έξω Μάνης, επί της επαρχιακής οδού Καλαμάτας-Αρεόπολης, ενώ απέχει 64 χιλιόμετρα από την πρώτη. Η περιοχή χαρακτηρίζεται ημιορεινή, καθώς βρίσκεται σε υψόμετρο 400 περίπου μέτρων σε δυτική πλαγιά του Ταΰγετου. Η κορυφή πάνω από το χωριό φέρει και αυτή την ονομασία Άγιος Νίκων και βρίσκεται σε υψόμετρο 1214 μ. Από το χωριό υπάρχει άποψη του Μεσσηνιακού Κόλπου, ενώ - με καθαρό τον ορίζοντα - είναι ορατές οι ανατολικές περιοχές του πρώτου άκρου της Πελοποννήσου (Κορώνη κ.ά.), τα Κύθηρα αλλά και οι βόρειες ακτές της Κρήτης (Χανιά). Η κεντρική εκκλησία είναι αφιερωμένη στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος και είναι κτίσμα του 1898.

Σημαντικές προσωπικότητες

Από τον Άγιο Νίκωνα κατάγονται οι εξής σημαίνουσες προσωπικότητες:

Νίκων Αρκουδέας, πρώην Αρχηγός της Ελληνικής Αστυνομίας τη δεκαετία του '80 Κωνσταντίνος Αρκουδέας, πρώην Αρχηγός του Πυροσβεστικού Σώματος Πάνος Κατσαρέας, Αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού και των Ταγμάτων Ασφαλείας καθώς και αρχηγός ένοπλων αντικομμουνιστών κατά τον Εμφύλιο)

Απογραφές

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Άγιος Νίκων (mani.org)