Η Αγία Ελένη είναι χωριό και έδρα ομώνυμης τοπικής κοινότητας, της δημοτικής ενότητας (τέως δήμου) Σκουτάρεως, του δήμου Σερρών, της περιφερειακής ενότητας (τέως νομού) Σερρών, στην περιφέρεια Μακεδονίας, σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης. Πρίν το πρόγραμμα Καλλικράτης και το σχέδιο Καποδίστριας, ανήκε στην επαρχία Σερρών του νομό Σερρών, στο γεωγραφικό διαμέρισμα Μακεδονίας.

Μέχρι το 1927, η Αγία Ελένη ονομαζόταν Κακαράσκα.

Γεωγραφία

Η Αγία Ελένη είναι χωριό στο κεντρικό τμήμα του νομού Σερρών. Βρίσκεται σε πεδινή περιοχή, βόρεια της τεχνητής κοίτης του ποταμού Στρυμώνα, σε μέσο σταθμικό υψόμετρο 15. Απέχει περίπου 15 χλμ. Ν. των Σερρών. Η τοπική κοινότητα είναι χαρακτηρισμένη ως αγροτικός πεδινός οικισμός με έκταση 7,972 χμ² (2011).

Πληθυσμός

Διοικητικές μεταβολές μέχρι τον «Καλλικράτη»

Ο οικισμός αναγνωρίστηκε το 1920 ως Κακαράσκα και προσαρτήθηκε στην κοινότητα Γενή Μαχαλά του νομού Σερρών. Το 1927 μετονομάστηκε σε Αγία Ελένη. Με το ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997 αποσπάστηκε από την κοινότητα Αγίας Ελένης και προσαρτήθηκε στον δήμο Σκουτάρεως. Με το ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010, αποσπάστηκε από τον δήμο Σκουτάρεως και προσαρτήθηκε στον δήμο Σερρών.

Έθιμα

Τα Αναστενάρια

Πολλοί από τους κατοίκους του χωριού είναι Αναστενάρηδες, συμμετέχουν δηλαδή σε μια πανάρχαια τελετουργία πυροβασίας που γίνεται στο χωριό κατά την πανήγυρη των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, 20 και 21 Μάη, αλλά και στο μικρό πανηγύρι, το χειμωνιάτικο την παραμονή και την ημέρα της γιορτής του Αγίου Αθανασίου (17 και 18 Γενάρη). Στη διάρκεια των πανηγυριών αυτών τελείται το έθιμο Αναστενάρια, ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του στις παγανιστικές τελετές, πέρασε στις διονυσιακές τελετές αργότερα και διατηρήθηκε ως τις μέρες μας στην Ελλάδα από πυρήνες αναστενάρηδων που υπάρχουν στην Αγία Ελένη Σερρών, στην Κερκίνη Σερρών, στο Λαγκαδά Θεσσαλονίκης, σε μερικά χωριά του Έβρου και σε ένα χωριό της Δράμας. Το ιστορικό του εθίμου αναφέρεται σε ένα θρύλο κατά τον οποίο η εκκλησία του χωριού Κωστί της Ανατολικής Θράκης, αφιερωμένη στους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη, πήρε φωτιά και οι κάτοικοι του χωριού, προσπαθώντας να σώσουν τις εικόνες και τα ιερά κειμήλια, μπήκαν μέσα στο φλεγόμενο Ναό και άρπαξαν ό,τι βρήκαν μπροστά τους. Διαπίστωσαν έπειτα ότι κανείς δεν είχε καεί ή τραυματιστεί. Το απέδωσαν στη Χάρη του Αγίου κι από τότε τελούν το έθιμο αυτό. Η επίσημη εκκλησία θεωρεί ότι το έθιμο είναι ειδωλολατρικό και δεν το αποδέχεται ως χριστιανικό. Έτσι στο Λαγκαδά και στη Δράμα οι μητροπολίτες δεν επιτρέπουν στους αναστενάρηδες να πατούν στη φωτιά με την απειλή του αφορισμού. Οι μητροπολίτες των Σερρών παραδοσιακά «κάνουν τα στραβά μάτια» κι έτσι στα χωριά των Σερρών Κερκίνη και Αγία Ελένη γίνονται μέχρι σήμερα τα Αναστενάρια. Στα εκεί πανηγύρια των αναστενάρηδων μάλιστα, έρχονται συχνά και αναστενάρηδες από μέρη που τελούν υπό απαγόρευση και τελούν το έθιμό τους στην «εξορία». Το χειμωνιάτικο πανηγύρι δεν είναι πολύ γνωστό αλλά του Αγίου Κωνσταντίνου μαζεύονται τουρίστες από όλον τον κόσμο να παρακολουθήσουν την τελετουργία, επιστήμονες από παντού έρχονται να μελετήσουν το φαινόμενο της ακαΐας που συμβαίνει στην τελετή. Οι αναστενάρηδες συγκεντρώνονται στο «κονάκι» τους από νωρίς, και αρχίζουν μια διαδικασία μύησης κι έκστασης με μουσική από λύρα θρακιώτικη και νταούλι, συνεχίζουν με ένα χορό κι όταν έρθουν σε απόλυτη έκσταση παίρνουν από την αρχιαναστενάρη τα «σημάδια» (μικρά τάματα των εικόνων) και τις εικόνες και ξυπόλητοι μπαίνουν και χορεύουν στα αναμμένα κάρβουνα, θράκα μιας μεγάλης πυράς που έχει στηθεί από νωρίς στην πλατεία του χωριού.

Ο Καλόγερος

Στο χωριό Αγία Ελένη τελείται ακόμη ένα θρακικό έθιμο. Είναι ο «Καλόγερος», και λαμβάνει χώρα τη Δευτέρα της Τυρινής. Παρουσιάζει ομοιότητες με τα πάθη και την παλιγγενεσία του αρχαίου θεού Διονύσου.

Προσωπικότητες

Γεννήθηκαν στην Αγία Ελένη Κώστας Τσιπλάκης, Έλληνας βουλευτής

Παραπομπές

Πηγές

Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, εκδ. 1978, 2006 Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, εκδ. 1963 Εγκυκλοπαίδεια Δομή, εκδ. 2002-4 Οργανισμός εκδόσεων «Ελλάδα», χάρτες (Βαρελάς) Περιοδικό «Διακοπές», εκδ. Δ.Ο.Λ., 2010 Google Earth eetaa.gr