Η Νέα Σαμψούντα είναι ένα ποντιακό χωριό ΒΔ του Νομού Πρέβεζας στο 18ο χλμ της Εθνικής Οδού Πρέβεζας-Ιωαννίνων. Αποτελεί Τοπική Κοινότητα της Δημοτικής Ενότητας Ζαλόγγου του Δήμου Πρέβεζας. Απαριθμεί 631 μόνιμους κατοίκους. Η γεωγραφική της θέση ανάμεσα από Ιόνιο Πέλαγος και Αμβρακικό Κόλπο, η ύπαρξη μεγάλων κτηνοτροφικών επιχειρήσεων και το ήπιο κλίμα της, της δίνει το πλεονέκτημα της άμεσης πρόσβασης στη διατροφική αλυσίδα της περιοχής (αλιεύματα, οπωροκηπευτικά, φρούτα, κτηνοτροφικά προϊόντα) και της απασχόλησης των κατοίκων της.

Ιστορία

Η ιστορία του χωριού ξεκινάει από το 1922 όταν εγκαταστάθηκαν Πόντιοι πρόσφυγες στον κάμπο της Λάμαρης, σε κοντινά σημεία με τις τοπικές κοινότητες Νέας Σινώπης και Αρχάγγελου. Μέχρι και σήμερα διατηρούν τα δικά τους ήθη και έθιμα, τις ιδιαίτερες πολιτιστικές τους καταβολές και το γλωσσικό τους ιδίωμα. Στις 15 Αυγούστου κάθε χρόνο πραγματοποιείται το παμποντιακό προσκύνημα στη Μονή Κοζύλη της Νέας Σαμψούντας. Στις ημέρες μνήμης των πολιούχων Αγίων διοργανώνονται τοπικά λαϊκά πανηγύρια με περιφορές εικόνων, κεράσματα, χορούς και πολιτιστικές εκδηλώσεις. Επίσης, στην περιοχή δραστηριοποιούνται πολιτιστικοί και αθλητικοί σύλλογοι που συμβάλλουν στην διατήρηση της παράδοσης και των τοπικών εθίμων, με εκδηλώσεις διαφόρων ειδών. Η τραγωδία του ελληνισμού του Πόντου κλείνει με τον ξεριζωμό όσων επέζησαν, από τις πανάρχαιες κοιτίδες τους, μετά την Μικρασιατική καταστροφή, το 1922. Ο Ελληνικός πληθυσμός της Σαμψούντας καθώς και των γύρω χωριών, παρότι αντιστάθηκε γενναία δημιουργώντας αντάρτικο στα βουνά, κυριολεκτικά αποδεκατίστηκε. Όσοι απέμειναν μεταφέρθηκαν με καράβια, κουβαλώντας μόνο την ψυχή τους, στην Ελλάδα. Ακολουθώντας την διαδρομή Πόντος- Πειραιάς- Μακρόνησος (παρέμειναν σε καραντίνα λόγω των επιδημιών) - Αμαλιάδα - Λευκάδα - Θεσπρωτία, φτάνουν στην Πρέβεζα. Οι περισσότεροι προέρχονται από τα χωριά της Σαμψούντας Σερνίτς, Κουρουτσάι (Kurucay), Σάψαρτζα, Τεκέκοϊ (Tekkekoy), Φουντουτσάχ (Findicak), Αλματσούχ, Κατίκιοϊ (Aνω Αμισός) Τσάταλτζα, Φουντόκοϊ, Τσάρσαμπα (Carsamba), Γαράταα, Παϊκιόι, καθώς και μερικοί από την Τραπεζούντα (Trabzon), Κερασούντα (Giresun) και Μπάφρα (Bafra).

Στο ίδιο διάστημα φτάνουν στον Πειραιά, αφού περάσουν από Κωνσταντινούπολη, καράβια από το Νοβοροσίσκ της Ρωσίας με Πόντιους, Σαμψουνταίους στην καταγωγή που είχαν μεταναστεύσει στη Ρωσία. Τα αίτια στα οποία οφείλονται αυτές οι μετοικεσίες των ποντίων στη Ρωσία είναι σύνθετα και ποικίλα και θα πρέπει να αναζητηθούν τόσο στις συνθήκες που επικρατούσαν στη χώρα υποδοχής όσο και στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, κυρίως όμως λόγω της κατάστασης ανασφάλειας του πληθυσμού πριν, κατά, και μετά τις ρωσο-οθωμανικές συγκρούσεις, ιδιαίτερα την περίοδο τον Κριμαϊκού Πολέμου (1853-1856) και του πολέμου του 1877-1878 αλλά και επειδή εκείνη ακριβώς την περίοδο οι κάτοικοι των περιοχών αυτών βρίσκονταν σε απόγνωση εξαιτίας των πρόσθετων φορολογικών επιβαρύνσεων που τους επέβαλλαν οι ντόπιοι αγάδες, σε συνεργασία με τους εκπροσώπους της Πύλης Αυτοί οι πόντιοι μετανάστες ζούσαν κατά οικογένειες σε χωριά (χούταρι) των Ποπάντων (Παπαδόπουλου), Κουκάντων (Ηλιόπουλου), Σαχπαζάντων κ.α, κοντά στο Κριμσκ, Μπακάνσκι, ασχολούμενοι κυρίως με την καλλιέργεια καπνού. Ήταν Ελληνόφωνοι (μιλούσαν την Ελληνική και την Ποντιακή διάλεκτο) ενώ οι προερχόμενοι από τα χωριά της Σαμψούντας στην πλειοψηφία τους ήταν Τουρκόφωνοι. Από τον Πειραιά το καράβι τους μετέφερε στο λιμάνι της Πρέβεζας και από εκεί εγκαταστάθηκαν στην Άρτα όπου έμειναν περίπου δύο χρόνια. Στη συνέχεια η πολιτεία τους παραχώρησε χωράφια και οικόπεδα στην περιοχή της Πρέβεζας ανάμερα στο Λούρο και τα Φλάμπουρα στην εύφορη κοιλάδας Λάμαρης, κοντά στις εκβολές του ποταμού Λούρου . Έφτασαν εκεί, συνάντησαν τους συμπατριώτες τους από τον Πόντο και όλοι μαζί κάτω από δύσκολες συνθήκες και με σκληρή δουλειά έχτισαν την Νέα Σαμψούντα.

Η Νέα Σαμψούντα του σήμερα

Σήμερα στη Νέα Σαμψούντα θα συναντήσει κανείς κόσμο ζεστό, φιλόξενο και ευγενικό που αξίζει τον κόπο να τον ζήσει κανείς καλύτερα, να νιώσει τη γενναιοδωρία του και να γνωρίσει τις παραδόσεις του. Τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος (καφετέριες, μπαρ, ταβέρνες, παραδοσιακά καφενεία) προσφέρουν τις υπηρεσίες τους καθ' όλη τη διάρκεια του έτους. Τους καλοκαιρινούς μήνες το χωριό γεμίζει από επισκέπτες και ετεροδημότες κατοίκους που διατηρούν εξοχικές κατοικίες.

Αξιοθέατα

Η Ιερά Μονή Κοζύλης ιδρύθηκε το 774 και είναι ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Μετά την καταστροφή της Νικοπόλεως το 1034 από τους Βουλγάρους, τιμήθηκε με την έδρα τής επισκοπής Κοζύλη. Το καθολικό της Μονής είναι το μοναδικό κατάλοιπο της ομώνυμης μεσαιωνικής πόλης και επισκοπής. Η σημερινή εκκλησία τής Μονής κτίστηκε και ιστορήθηκε το 1785. Είναι μονόκλιτη βασιλική με τρούλο. Σώζονται ελάχιστα υπολείμματα αγιογραφιών στον κυρίως ναό. Εκτός από τον ναό σώζονται και μερικά ερείπια χριστιανικού βαπτιστηρίου στα ΝΔ της Μονής. Ο Ναός του Αγίου Παύλου βρίσκεται στη θέση Λιθάρι της Νέας Σαμψούντας, κοντά στην αρχαία Νικόπολη, όπου, σύμφωνα με την παράδοση, ο Aπόστολος Παύλος, κατευθυνόμενος για τη Νικόπολη, στάθηκε, κάπου δεκαπέντε χιλιόμετρα έξω από την περίφημη εκείνη μεγαλόπολη· και, καθισμένος επάνω σε ένα λιθάρι, μίλησε στους παρατυχόντες για τον Χριστό. Ο Ναός γιορτάζεται με πανηγύρι στις 29 Ιουνίου με προσκυνητές και επισκέπτες από όλη την Ήπειρο.

Τουρισμός

Εύκολα προσβάσιμες είναι οι παραλίες της περιοχής (Κανάλι, Καστροσυκιά, Λεύκα, Αρτολίθια, Ριζά, Λυγιά και Βράχος) που απλώνονται κατά μήκος 20 χιλιομέτρων. Οι παραλίες της περιοχής είναι ιδανικά μέρη για surfing -ιστιοπλοΐα, θαλάσσιο σκι, αλεξίπτωτο, ενοικίαση σκαφών και ψάρεμα. Επίσης υπάρχουν αθλητικές εγκαταστάσεις για τένις, μπάσκετ, βόλεϊ και άλλα σπορ, ενώ αξιόλογες διαδρομές για πεζοπορία είναι το δάσος του Λεκατσά, η περιοχή του Ζαλόγγου και η παραλία του Βράχου. Η τοπική γαστρονομία είναι ιδιαίτερα πλούσια. Στα ουζερί και καφετέριες "ΣΤΟΥ ΣΟΥΡΑ", "ΑΛΕΞ" και "POSTO CAFE" ο επισκέπτης μπορεί να γευτεί όλους τους ντόπιους μεζέδες από φρέσκα κρέατα των τοπικών κτηνοτροφικών μονάδων, φαντασικές πίτσες, σπαγγέτι, διάφορα σνακς, γλυκίσματα, παγωτά που διατίθενται και με παράδοση στο χώρο. Στην νυχτερινή διασκέδαση ξεχωρίζει ο ιδιαίτερος χώρος του μπαρ "ΒΑΚΧΕΙΟΝ" μέσα σε ένα μαγευτικό παραδείσιο περιβάλλον!

Πολιτισμός - Αθλητισμός

Λειτουργούν αρκετοί πολιτιστικοί και αθλητικοί φορείς και κάθε χρόνο πραγματοποιούν εκδηλώσεις. Ονομαστές είναι το "Τσάι" που διοργανώνει ο Σύλλογος Γυναικών, το Καρναβάλι, οι 3ήμερες Πολιτιστικές εκδηλώσεις του καλοκαιριού και οι Αυγομαχίες στη Μονή Κοζύλη την ημέρα της Ζωοδόχου Πηγής που διοργανώνει ο Σύλλογος «Αμισός». Με αξιόλογη δράση λειτουργούν και ο Σύλλογος Αιμοδοτών και ο Αθλητικός Σύλλογος. Υπάρχουν αθλητικές εγκαταστάσεις για ποδόσφαιρο (γήπεδο ποδοσφαίρου και 5Χ5) και για μπάσκετ που φιλοξενούν την νεολαία της Νέας Σαμψούντας αλλά και την Ακαδημία Ποδοσφαίρου που λειτουργεί με μεγάλη επιτυχία πάνω σε μια ιδέα και υπό την επίβλεψη του προπονητή Γιάννη Κετίκογλου. Στις 15 Αυγούστου κάθε χρόνο πραγματοποιείται το πανποντιακό προσκύνημα στη Μονή Κοζύλη. Επίσης ο εορτασμός των Αγίων Αποστόλων συγκεντρώνει πολλούς πιστούς της ευρύτερης περιοχής που απολαμβάνουν και το αντίστοιχο πανηγύρι.