Πληροφορίες
Η Πλατεία Ηρώων (Hősök tere) είναι η μεγαλύτερη και πιο σημαντική πλατεία της Βουδαπέστης. Βρίσκεται στη 14η περιοχή, και με τη στενότερη έννοια δηλώνει το Μνημείο της Χιλιετίας. Η Πλατεία Ηρώων μαζί με τη λεωφόρο Αντράσυ που καταλήγει σε αυτή έχει κηρυχθεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO.
Τοποθεσία
Βρίσκεται στον άξονα της λεωφόρου Αντράσυ, στη δυτική πλευρά του Βάροσλιγκετ. Η λεωφόρος Αντράσι συνδέει το Τερεζβάρος με το κέντρο της πόλης διασχίζοντας το. Από την άλλη πλευρά βρίσκεται το πάρκο της πόλης. Τα όριά της πλατείας είναι: Μνημείο της χιλιετίας, Μουσείο Καλών Τεχνών, Πινακοθήκη, λεωφόρο Ντόσα Γκιόργκι 37 και 39. Η γραμμή Μ1 του μετρό περνά ακριβώς κάτω από την πλατεία και ο σταθμός Πλατεία Ηρώων βρίσκεται στο δυτικό μισό της πλατείας.
Ιστορία
Γκλοριέτ
Στο τέλος της λεωφόρου Αντράσι το 1894 υπήρχε ένα σιντριβάνι που σχεδιάστηκε από τον Μίκλος Υμπλ, το οποίο ονομαζόταν Γκλοριέτ (Gloriette). Ο Βίλμος Σιγμόντι ξεκίνησε κατασκευή ενός πηγαδιού ιαματικού νερού. Ο χώρος της γεώτρησης ορίστηκε στην περιοχή μπροστά από το έφιππο άγαλμα του πρίγκιπα Άρπαντ στη σημερινή πλατεία Ηρώων. Μετά την εγκατάσταση του γεωτρύπανου, της μηχανής και του λέβητα που ήταν απαραίτητοι για την εργασία, ακολουθούμενη από την εμβάθυνση της τρύπας και την εγκατάσταση ενός σωλήνα οδηγού, η πραγματική γεώτρηση ξεκίνησε στις 15 Νοεμβρίου 1868. Τελικά στις 4 Ιουλίου 1877 βρήκε ιαματικό νερό 74 βαθμών σε βάθος 970 μέτρων. Πάνω από το πηγάδι χτίστηκε μια απλή κατασκευή. Κατεδαφίστηκε το 1884 και στη θέση του χτίστηκε ξανά μια διακοσμητική βρύση βασισμένη στα σχέδια του Μίκλος Υμπλ. Το σιντριβάνι Gloriette ήταν μια εξάγωνη βεράντα ύψους 2,5 μέτρων που πλαισιωνόταν από κιγκλίδωμα, στο κέντρο της οποίας υπήρχε ένας στύλος σημαίας ύψους 24 μέτρων και σκάλες και από τις δύο πλευρές. Σήμερα, το πηγάδι είναι κρυμμένο από μια μεταλλική πλάκα πίσω από την πέτρα μνήμης των ηρώων, με την επιγραφή «Ένα θερμικό κοίτασμα 74 βαθμών με απόδοση 831 λίτρα ανά λεπτό ανακαλύφθηκε σε αυτήν την τοποθεσία με γεώτρηση βάθους 971 μέτρων τις 21 Ιανουαρίου 1878 από τον μηχανικό ορυχείων Βίλμος Ζσιγκμόντι. Αυτή η πηγή, η οποία λειτουργεί ακόμα και σήμερα, κατέστησε δυνατή την ίδρυση του αρτεσιανού λουτρού στο Városliget.» Το σπα ιδρύθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1880 . Το κτίριο του σημερινού λουτρού παραδόθηκε στις 16 Ιουνίου 1913 και μετονομάστηκε από το απλό Αρτεσιανό Λουτρό σε Λουτρά Σέτσενι. Το δεύτερο πηγάδι του λουτρού ανοίχτηκε το 1936 υπό την διεύθυνση του Φέρεντς Πάβαϊ-Βάινα. Εκείνη την εποχή, από το πηγάδι βάθους 1240 μέτρων ήταν το θερμότερο της Ευρώπης, με το νερό να ξεπερνάει τους 77 °C.
Χιλιετηρίδα
Το 1895, πάρθηκε η απόφαση να χτιστεί ένα μνημείο χιλιετίας, ένα Εθνικό Πάνθεον, στη θέση του Gloriette, το οποίο μεταφέρθηκε στο λόφο Σέτσενι. Ο πρωθυπουργός Σάντορ Βέκερλε ανέθεσε το έργο στον γλύπτη Γκιόργκι Ζάλα και στον αρχιτέκτονα Άλμπερτ Σίνκενταντς. Οι δύο κιονοστοιχίες ολοκληρώθηκαν αργότερα και τα βασιλικά αγάλματα κατασκευάστηκαν και τοποθετήθηκαν σε αυτές μεταξύ 1905 και 1911. Αρχικά, υπήρχαν αγάλματα 14 Ούγγρων ηγεμόνων στο μνημείο. Επί Σοβιετικής Δημοκρατίας, την 1η Μαΐου 1919, ολόκληρη η κατασκευή καλύφθηκε με μια κόκκινη κουρτίνα, το άγαλμα του Αρχάγγελου Γαβριήλ μετατράπηκε σε οβελίσκο και μπροστά του τοποθετήθηκε ένα γύψινο άγαλμα 7 μέτρων του Μαρξ. Τα αγάλματα των Αψβούργων βασιλιάδων (Φερδινάνδος Α΄, Κάρολος Στ΄, Μαρία Θηρεσία, Λεοπόλδος Β΄ και Φραγκίσκος Ιωσήφ) αφαιρέθηκαν και μεταφέρθηκε στην εταιρεία χυτηρίου Rafael Vignali. Εκείνη την εποχή, το αρχικό άγαλμα του Φραγκίσκου Ιωσήφ διαλύθηκε. Μεταξύ των δύο παγκοσμίων πολέμων, αυτά τα αγάλματα ανεγέρθηκαν ξανά. Το νέο άγαλμα του Φραγκίσκου Ιωσήφ (όχι πλέον με στρατιωτική στολή, αλλά με ρούχα στέψης, αλλά χωρίς στέμμα) ολοκληρώθηκε το 1926. Το μνημειακό έργο συμβόλιζε το μεγαλείο των Ούγγρων και τη χιλιετή κρατικότητά τους, ωστόσο, η δομή της πλατείας άλλαξε μετά το 1929, όταν τοποθετήθηκε η Πέτρα Μνήμης των Ηρώων στην πλατεία (τότε ονομαζόταν «Μνημείο των Εθνικών Ηρώων»), με την οποία αποτιμούσαν στους ήρωες της Ουγγαρίας.
Πλατεία Ηρώων
Το 1932 η πλατεία ονομάστηκε «Hõsök teren» (Πλατεία Ηρώων). Τότε ήταν ακόμα διακοσμημένη με παρτέρια. Το 1937 πλακοστρώθηκε για το Παγκόσμιο Ευχαριστιακό Συνέδριο (1938). Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, το μνημείο χτυπήθηκε επίσης από βόμβα. Το άγαλμα του Λεοπόλδου καταστράφηκε ολοσχερώς, το άγαλμα της Μαρίας Θηρεσίας υπέστη ζημιά από τη μέση και κάτω, το άγαλμα του Φραγκίσκου Ιωσήφ έπεσε από τη θέση του και το κεφάλι του βαθούλωσε. Κατά τη διάρκεια της κομμουνιστικής δικτατορίας, το μνημείο τροποποιήθηκε για να ταιριάζει στις πολιτικές απόψεις της εποχής. Στην εποχή του Ράκοσι, σύμφωνα με κάποιους σχεδιασμούς, είχε προταθεί να γκρεμιστεί, λόγω του υπερβολικού πατριωτισμού του. Τελικά, αντικαταστάθηκαν μόνο τα αγάλματα των ηγεμόνων των Αψβούργων: ο Φερδινάνδος Α' αντικαταστάθηκε από τον Ιστβάν Μποτσκάι Γ΄, ο Κάρολος από τον Γκάμπορ Μπέτλεν, η Μαρία Θηρεσία από τον Ίμρε Τόκολι, ο Λεοπόλδος Β΄ από τον Φραγκίσκο Ράκοζι και ο Φραγκίσκος Ιωσήφ από τον Λάγιος Κόσουτ. Τα αγάλματα που αντικαταστάθηκαν αποθηκεύτηκαν στο Μουσείο Κίσκελι του Ιστορικού Μουσείου της Βουδαπέστης και στη συνέχεια μεταφέρθηκαν από εκεί στο Sülysáp. Το 2002, το ανακατασκευασμένο άγαλμα της Μαρίας Θηρεσίας, που προηγουμένως είχε υποστεί ζημιές, τοποθετήθηκε στο Μουσείο Καλών Τεχνών και το 2011, μεταφέρθηκε στο Γκέντελε, στον κήπο του μπαρόκ κάστρου. Το 2006, τα αγάλματα του Φραγκίσκου Ιωσήφ, του Καρόλου και του Φερδινάνδου Α΄ έφεραν επίσης στο Sülysáp και μετά την αποκατάσταση θα τοποθετηθούν κάπου μπροστά από το Μουσείο Καλών Τεχνών. Η πλατεία των Ηρώων είναι συχνά τόπος για μαζικές εκδηλώσεις, διαδηλώσεις και πολιτικές συγκεντρώσεις. Στις 16 Ιουνίου 1989, πραγματοποιήθηκε εκεί η κηδεία του Ίμρε Νάγκυ και των συμμαρτύρων του πριν από την εκ νέου ταφή. Στις 20 Αυγούστου 1991 ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄ μίλησε στην πλατεία σε 200.000 άτομα. Από το 2008, η Εθνική Παρέλαση πραγματοποιείται στην πλατεία κάθε χρόνο. Τον Σεπτέμβριο του 2021, η Ουγγαρία φιλοξένησε το 52ο Διεθνές Ευχαριστιακό Συνέδριο, ένα από τα κύρια σημεία του οποίου ήταν η πλατεία Ηρώων. Την τελετή λήξης στις 12 Σεπτεμβρίου τέλεσε ο Πάπας Φραγκίσκος.
Αξιοθέατα
Τα αγάλματα στην πλατεία:
στη μέση: το Μνημείο της Χιλιετίας, με τον Αρχάγγελο Γαβριήλ στην κορυφή της στήλης, τον Πρίγκιπα Άρπαντ πάνω στο βάθρο. Δίπλα του στα αριστερά (από πίσω προς τα εμπρός) οι Τέτενι, Οντ, Κοντ. Δίπλα του προς τα δεξιά (από πίσω προς τα εμπρός) Τας, Χούμπα, Έλοντ. αριστερή κιονοστοιχία (από αριστερά προς τα δεξιά): Στέφανος Α΄, Λαδίσλαος Α΄, Κολομάν, Ανδρέας Β΄, Μπέλα Δ΄, Κάρολος Α΄, Λουδοβίκος Α΄. Στην κορυφή της κιονοστοιχίας, το άγαλμα της Εργασίας και της Ευημερίας βλέπει την λεωφόρο Αντράσι και στην άλλη άκρη βρίσκεται το άρμα του Πολέμου. κιονοστοιχία στα δεξιά (από αριστερά προς τα δεξιά): Ιωάννης Ουνυάδης, Ματθίας, Ιστβάν Μπότσκαϊ, Γκάμπορ Μπέτλεν, Ίμρε Τόκολι, Φραγκίσκος Β΄ Ράκοζι, Λάγιος Κόσουτ. Στην κορυφή της κιονοστοιχίας, προς τη λεωφόρο Αντράσι, βρίσκεται το άγαλμα της Γνώσης και της Δόξας, και στο άλλο άκρο, απέναντι από τον Πόλεμο, βρίσκεται το άρμα της Ειρήνης. Τα τρία κύρια στοιχεία της τεράστιας πλατείας είναι η Πινακοθήκη που χτίστηκε το 1896, το Μουσείο Καλών Τεχνών στην Ουγγαρία, χτισμένο σε εκλεκτικό στυλ, που παραδόθηκε τον Δεκέμβριο του 1906 και το Μνημείο της Χιλιετίας που συνδέει οπτικά τα δύο: και τα τρία σχεδιάστηκαν από τον Άλμπερτ Σίκενταντς, τα μουσεία μαζί με τον Φέρεντς Φούλοπ Χέρτσογκ. (Τα χάλκινα γλυπτά του Μνημείου της Χιλιετίας είναι έργα του Γκιόργκι Ζάλα).
