Ο Μεταξάς είναι ορεινό χωριό με 226 μόνιμους κατοίκους (απογραφή 2011) στην περιφερειακή ενότητα Κοζάνης. Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.060 μέτρων στις νότιες πλαγιές των Καμβουνίων και αποτελεί έναν από τους πιο ορεινούς οικισμούς της περιφερειακής ενότητας. Ανήκει διοικητικά στον δήμο Σερβίων-Βελβεντού.Η έκταση που καταλαμβάνει είναι 58,672 τ.χλμ, όντας ένα από τα μεγαλύτερα χωριά της Δυτικής Μακεδονίας.

Ιστορία

Κατά την Επανάσταση του 1821, οι κάτοικοι του Μεταξά αγωνίστηκαν κατά των Οθωμανών. Σπουδαίοι αγωνιστές της επανάστασης ήταν οι οπλαρχηγοί Αναγνώστης και Γεώργιος Μπιζιώτας και οι Αναστάσιος (Τάσιος) Νήτσιος, Ιωάννης Γεωργίου και Στέργιος Νήτσιος. Θεωρείται ως θεμέλιος λίθος για την απελευθέρωση της Μακεδονίας (Μάχη Σαρανταπόρου, Μεταξά) τον Οκτώβριο του 1912 συντελώντας ουσιαστικά και πληρώνοντας τον βαρύ φόρο αίματος με τη σύλληψη και εκτέλεση 44 κατοίκων(3 κληρικοί και 41 λαϊκοί) του στις φυλακές των Σερβίων Κοζάνης.

Λαογραφικά

Έθιμα Χριστουγέννων

Η βασιλόπιτα είχε μέσα εκτός από φλουρί κι ένα πουρνάρι κι ένα στάχυ. Όποιος έβρισκε το στάχυ θα είχε και την επιμέλεια των χωραφιών.

Γαμήλια έθιμα

Οι νύφες συνοδεύονταν από το πατρικό σπίτι ως την εκκλησία με τραγούδια από τις γυναίκες τους χωριού.

Οι βρύσες και η σημασία τους

Το μπγιαδάκι ήταν το πηγάδι από το οποίο κουβαλούσαν νερό ή πότιζαν τα ζώα τους.

Προσωπικότητες

Αναγνώστης Μπιζιώτας, οπλαρχηγός της Επανάστασης του 1821 Γεώργιος Μπιζιώτας, οπλαρχηγός της Επανάστασης του 1821 Φώτης Γιαγκούλας, λήσταρχος

Παραπομπές