Ο Νιπιδιτός είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του Δήμου Μινώα Πεδιάδος στην Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου της Κρήτης. Ανήκε στην επαρχίας Πεδιάδας του νομού Ηρακλείου. Η παλαιότερη γραφή του είναι Νηπηδητός. Βρίσκεται στους δυτικούς πρόποδες του λόφου Κοπροκεφάλα ο οποίος έχει υψόμετρο 985 μέτρα. Απέχει 35 χιλιόμετρα από το Ηράκλειο και έχει 306 κατοίκους. Η ασχολία των κατοίκων είναι η γεωργία (λάδι, δημητριακά, σταφίδα σουλτανίνα) και η κτηνοτροφία. Οι κυριότεροι ναοί είναι του Αγίου Παντελεήμονα, η εορτή του οποίου (27 Ιουλίου) είναι λαμπρότατη, του Αγίου Θεοδώρου και του Αγίου Νικολάου. Στο υπέρθυρο της δυτικής θύρας του Αγίου Παντελεήμονα υπάρχει ανάγλυφο με αετούς και αγγέλους.

Ιστορικά στοιχεία

Η ονομασία του χωριού προέρχεται πιθανότατα από προελληνικό συνοικισμό, ο οποίος δε διασώθηκε. Κοντά στο χωριό διακρίνεται μεγάλο τετράγωνο κτήριο, που είναι μεγαλιθικό και χρονολογείται από τα Υστερομινωϊκά χρόνια. Στο χώρο αυτό πιστεύεται ότι βρισκόταν και ο συνοικισμός. Στις δοκιμαστικές ανασκαφές που έγιναν στο χωριό από έφεραν στο φως σπουδαία ευρήματα που αποδεικνύουν την προελληνική κατοίκηση του χωριού. Στην απογραφή του Καστροφύλακα (Κ94) το χωριό αναφέρεται με το όνομα Ippidhito και με 63 κατοίκους. Τα Ρουσσοχώρια αναφέρονται στην ίδια πηγή, με 190 κατοίκους (Κ95). Άλλη εκδοχή για το όνομα λέει ότι σημαίνει ξερότοπος (αρνητικό νη=δεν και πηδή= πηγή). Υπάρχει και μία ακόμα εκδοχή για το όνομα, που συνδέεται με την Κατοχή από τους Γερμανούς και είναι ανεπίσημη. Σύμφωνα με αυτήν, ο Νηπηδητός ονομάστηκε από ένα μέρος από όπου πηδούσαν οι ξένοι στρατιώτες (Σύμμαχοι κατά των Ναζί). Στην περιοχή πάνω από το χωριό βρίσκονται τα σπήλαια Μεγάλη Σπηλιάρα, Βαθύς Σπήλιος, Χωστός Σπήλιος, όπου κρύβονταν οι Άγγλοι και οι Έλληνες σαμποτέρ έπειτα από το σαμποτάζ στο αεροδρόμιο του Καστελίου (1943).

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Δημοτικό Διαμέρισμα Νιπιδιτού

Παραπομπές

Βιβλιογραφία

Το Ηράκλειον και ο νομός του. Ηράκλειο: Νομαρχία Ηρακλείου. 1971.